fibroblast büyüme faktörü 23 ne demek?
Fibroblast büyüme faktörü 23 (FGF23), kemik hücreleri (osteositler ve osteoblastlar) tarafından üretilen bir hormondur. Esas görevi, böbreklerde fosfat atılımını artırarak ve bağırsaklardan fosfat emilimini azaltarak vücuttaki fosfat dengesini düzenlemektir. Ayrıca, böbreklerde 1,25-dihidroksivitamin D üretimini de baskılar.
FGF23'ün Fonksiyonları:
- Fosfat Düzenlemesi: FGF23, böbreklerde fosfat taşıyıcılarının (NaPi-IIa ve NaPi-IIc) ekspresyonunu azaltarak fosfatın geri emilimini engeller ve idrarla atılımını artırır.
- Vitamin D Metabolizması: FGF23, böbreklerde 1-alfa hidroksilaz enzimini inhibe ederek aktif D vitamini olan 1,25-dihidroksivitamin D üretimini azaltır.
- Paratiroid Hormonu (PTH) Üzerindeki Etkisi: FGF23, paratiroid bezleri üzerinde doğrudan veya dolaylı etkilere sahip olabilir, ancak bu etkiler karmaşıktır ve tam olarak anlaşılamamıştır.
FGF23 ile İlişkili Hastalıklar:
- Tümöre Bağlı Osteomalazi (TIO): Bazı tümörler aşırı miktarda FGF23 üretebilir, bu da hipofosfatemiye (kanda düşük fosfat seviyeleri) ve osteomalaziye (kemik yumuşaması) neden olur.
- X'e Bağlı Hipofosfatemik Raşitizm (XLH): FGF23 genindeki mutasyonlar, FGF23'ün aşırı üretimine ve benzer şekilde hipofosfatemiye ve raşitizme neden olabilir.
- Otozomal Dominant Hipofosfatemik Raşitizm (ADHR): FGF23 genindeki başka mutasyonlar da FGF23'ün aşırı üretimine yol açabilir.
- Kronik Böbrek Hastalığı (KBH): KBH'de, FGF23 seviyeleri sıklıkla yükselir. Bu durum, fosfat atılımını artırmaya yönelik bir kompansatuar mekanizma olabilir, ancak aynı zamanda KBH ile ilişkili kardiyovasküler komplikasyonlara da katkıda bulunabilir.